2 Shtator, 1464, Pas Betejës së Ohrit (Vaikal)
2 Shtator, 1464, Pas Betejës së Ohrit (Vaikal) Pluhur. Erë gjaku. Rënkime. Kjo është simfonia e tmerrshme që ende më kumbon në veshë, edhe pse dielli ka perënduar mbi këtë fushë të mallkuar. Fitorja ka një shije të hidhur sot, një shije hiri e lotësh. Po, i thyem sërish. Po, ushtria e Sheremet Beut u shpartallua dhe ai vetë mezi shpëtoi kokën duke ikur si një frikacak. Por sa nga djemtë tanë nuk do ta shohin më diellin të lindë mbi malet e Arbërit? Ishte një nga ato beteja ku fati varej në fije të perit. Sheremeti, i mësuar me fitoret e lehta kundër ushtrive të tjera ballkanike, na nënvlerësoi. Mendonte se duke na sulmuar në fushë të hapur, me kalorësinë e tij të shumtë, do të na shtypte. Harroi se ujku i malit lufton me dinakëri edhe në fushë. Në momentin më kritik, kur qendra jonë po thyhej nën presionin e jeniçerëve, u desh të merrja një vendim të rrezikshëm. U hodha vetë në vijën e parë, me thirrjen "Kush është burrë, të më ndjekë!". Ishte si të hidheshe në një det armiqsh. Shpata ime u skuq nga gjaku, mburoja u mbush me goditje. Por prania ime aty, mes tyre, u dha zemër trimave tanë. U rigrupuan, u mbajtën. E ndjeja se po shihnin tek unë jo vetëm prijësin, por edhe mishërimin e qëndresës së tyre. Çfarë përgjegjësie e tmerrshme dhe çfarë nderi i papërshkrueshëm! Pastaj erdhi kundërsulmi i Vrana Kontit nga krahu. Ai plak ka ende zjarrin e një të riu! Goditi si rrufeja anën e pambrojtur të armikut, duke shkaktuar kaos e panik. Aty u vendos fati i betejës. Ata që pak më parë sulmonin me arrogancë, tani kërkonin shpëtim në arrati. Por, siç thashë, fitorja ka koston e saj. Pashë shumë fytyra të njohura të shtrira pa jetë. Djem të rinj që kishin ende gjithë jetën përpara. Burra me familje që i prisnin në shtëpi. Secili prej tyre, një botë e tërë që shuhet. Dhembja është e madhe. Ndonjëherë pyes veten nëse jam prijësi i duhur, nëse po i çoj këta njerëz drejt një të ardhmeje më të mirë, apo thjesht po zgjas agoninë. Mbrëmë nuk mbylla sy. Sillja ndërmend çdo lëvizje, çdo vendim. A mund të kisha bërë diçka ndryshe? A mund të kisha shpëtuar më shumë jetë? Këto janë pyetjet që e torturojnë një komandant pas çdo beteje, edhe pas fitores më të lavdishme. Sot në mëngjes, ndërsa po kaloja mes të plagosurve, një ushtar i ri, mezi mbante frymën, më kapi dorën. "Zoti... Zoti Komandant," mërmëriti, "ia... ia dolëm... Arbëria... është e lirë..." Pastaj mbylli sytë përgjithmonë. M'u mbushën sytë me lot, por i përmbajta. Një prijës nuk qan para ushtarëve të tij. Por zemra ime qante. Duhet të mbledhim forcat. Të varrosim të vdekurit me nderimet që meritojnë. Të kujdesemi për të plagosurit. Të riorganizojmë ushtrinë. Sepse armiku, edhe pse i mundur, nuk është zhdukur. Sulltan Mehmeti është kokëfortë. Ai do të dërgojë ushtri të tjera. Dhe ne duhet të jemi gati. Po shkruaj këto rreshta nën dritën e një pishtari, me erën e vdekjes ende në ajër. Ndihem i rraskapitur, por jo i thyer. Kjo fitore, sado e kushtueshme, na ka blerë pak më shumë kohë. Pak më shumë shpresë. Dhe për këtë, ia vlen çdo sakrificë. Donika do të shqetësohet kur të marrë vesh për ashpërsinë e betejës. Do t'i shkruaj se jam mirë, por nuk do t'ia fsheh dot dhimbjen për ata që humbëm. Ajo e kupton. Ajo gjithmonë kupton. Para se të mbështes kokën për pak pushim, do të falënderoj Zotin për mbrojtjen dhe do të lutem për shpirtrat e trimave tanë. Ata janë martirët e lirisë sonë. Dhe ne nuk do t'i harrojmë kurrë. Për Kryqin dhe Kombin! Më shumë se kurrë! Gjergji.